Het begon ergens halverwege 2016
Een oproep aan de vrouwen van dit land
Vrouwen, stond er, zijn te veel met nietszeggende zaken bezig
en of ze zich even uit wilden spreken over wezenlijkere dingen dan hun kleding of kind
anders zouden ze nooit aan de macht komen
Ik voelde me aangesproken
Ik wilde me al heel lang uitspreken
Laat mij midden in de nacht door de straten van hoofdsteden struinen
garandeer me dat ik niet verkracht word
en ik zal het wereldwijde leven beschrijven
dacht ik nog
Maar toen veranderde alles
van de één op de andere dag
In Amerika hadden ze een nieuwe president gekozen
Het duurde niet lang
of overal op de televisie: woedende menigtes
Mensen voor en mensen tegen, maar allemaal opgegroeid
met die ene westerse maakbaarheidsillusie
ook wel de Amerikaanse droom genoemd
die hen tot dan toe zoet had gehouden:
je kunt worden wat je wil
(tenzij wat je wil worden gelukkig en veilig is
in een land waar je niet geboren bent natuurlijk
in dat geval kun je achteraan in de rij gaan staan
en wachten tot je wordt uitgezet)
je kunt het leven kiezen
(maar dat betekent nog niet
dat je in leven zult blijven)
Miljoenen vrouwen verzamelden zich
omdat ze het zat waren dat ze zich nog altijd
uit moesten spreken over zaken als abortus
en seksuele intimidatie in relatie tot kledingkeuze
Zo zouden ze nooit aan de macht komen
Ik zat op de grond naast de verwarming. Ik luisterde naar het ruisen van mijn bloed dat langs mijn oren stroomde, ontwaarde er zo nu en dan mijn hartslag in. Op Fox News en CNN waren urenlange live-uitzendingen, die zo nu en dan onderbroken werden door een reclame van Qatar airways: a world class airline.
Ondertussen, dichter bij huis,
de vragen die men stelde:
Moeten we bang zijn, minister-president?
Blijft Nederland wel Nederland?
En de vragen die men niet stelde:
Begrijpt u dat aangezien u enerzijds
al jarenlang een beleid voorschrijft
dat het voor bedrijven gemakkelijk maakt
om over de hele wereld a) grondstoffen
uit buitenlandse bodem te halen en b)
buitenlandse arbeiders uit te buiten
in sweatshops en op plantages bijvoorbeeld
om daarna de opbrengsten van a & b weg te sluizen
naar een of andere brievenbus-firma
in het land waarvan u zich dus leider noemt
terwijl u anderzijds zodra zo’n zelfde buitenlander
volkomen marktconform overigens
hier voor een habbekrats een klus wil klaren
(nadat hij of zij hierheen is gevlucht
vanwege oorlogen die uw voorgangers
en bondgenoten mede veroorzaakt hebben
maar laat me daar niet te lang bij stilstaan
want dan wordt het zo pijnlijk)
moord en brand schreeuwt,
dat er mensen zijn
die u een tikkeltje hypocriet vinden?
Wat is het nou: globalisatie
of protectionisme?
Omdat ik me nog altijd uit wilde spreken, moest ik me goed informeren. In de dagen die volgden las ik het ene artikel na het andere.
Maar al gauw moest ik concluderen
dat er vaker wel dan niet sprake was
van journalisten die een spel speelden
waarbij men vijf verschillende meningen nam
ze in een yahtzeekokertje stopte
een paar keer goed schudde
en daarna op het blaadje
bij het kopje ‘objectieve verslaggeving’
het maximale aantal punten invulde
Bovendien doemde steeds vaker
de term ‘alternatieve feiten’ op
In de weken die volgden probeerde ik in mijn eigen informatie te voorzien. Het hele internet struinde ik af. Hoeveel jaarverslagen er online staan, ik weet het niet — vaststaat dat mijn Acrobat Reader overuren draaide. Vooral de Amerikaanse overheid hield alles goed bij en suggereerde zo op uitgekiende wijze volledige transparantie.
Een week ging voorbij. Daarna een jaar
De gevestigde orde kon het zich al gauw veroorloven
zich bij de nieuwe situatie neer te leggen
Diende er zich een ramp aan
ik noem maar wat, een overstroming
die het resultaat was van een stijgende zeespiegel
die het resultaat was van de klimaatverandering
die zij consequent ontkend of weggewoven had
dan liet ze zich nog dezelfde dag
naar een helikopterplatform rijden
terwijl de rest van de mensen huilend het dak op klom
van zijn onbetaalbaar geworden huurwoning
Met de beurzen ging het gelukkig uitstekend
Na iedere overstroming stegen de aandelen
van farmacie- en verzekeringsbedrijven
Bovendien was Amerika Iran binnengevallen
Een prachtige investeringskans
Nederland kon niet achter blijven
en bestelde 30 nieuwe JSFs
Nog een jaar ging voorbij
In Amsterdam blies een moslim zich op
midden op de Dam, bij klaarlichte dag
twee doden en acht gewonden, waarvan één
het levende batman standbeeld
Zelfs hij had de aanslag niet kunnen voorkomen
Mijn agorafobie kwam weer eens om de hoek kijken
Ik bleef wekenlang thuis en keek tv
Op Nederland 1 was een gesprek met de premier
Moeten we bang zijn, minister-president?
Het antwoord dat kwam:
Nee, we mogen ons nooit door angst
laten verlammen en nooit ophouden
met onze manier van leven leven
En het antwoord dat niet kwam:
Nee, we moeten niet bang zijn, maar dankbaar
dat we zoveel chaos en verwarring geschapen hebben
dat ieder wezenlijk gevaar
in ieder geval niet van buiten zal komen
De guerilla-achtige tactiek van zelfmoordterroristen
is meestal een teken van zwakte
een gebrek aan een georganiseerd leger
Vluchtelingenkampen zijn weliswaar
een uitstekende voedingsbodem voor haat
maar een slechte uitvalsbasis
voor wie een rol wil spelen
op de wereldwijde wapenmarkt
of in de olie wil handelen
die zijn land van herkomst herbergt
Zie het maar als een een teken dat wij
hoe zei ik dat in 2016 ook alweer
gewoon door kunnen gaan
met onze beschaafde manier van leven
en kunnen blijven wie we zijn
een open en democratische samenleving
Dit gedicht staat in de bundel Als dit zo doorgaat (Ambo Anthos), samengesteld door Auke Hulst,